Een week of twee geleden zag het er even naar uit dat het gedaan was met de periode van droogte die Brazilië in zijn greep had. Het was ineens hard gaan waaien en een middag regende het. Prompt stortten enkele wrakke sloppenwoningen in een plaats op 15 kilometer van Mariana in. Maar een dag later was de regen weer ver te zoeken. Gevreesd wordt voor de koffieoogst; als die mislukt, schiet de wereldkoffieprijs gegarandeerd merkbaar omhoog.
Vanmorgen attendeerde Daniele me erop dat de kleur van het zonlicht duidelijk roder was dan normaal. Toen we buiten gingen kijken bleek de zon gedeeltelijk schuil te gaan achter grote, dichte rookwolken boven de hellingen waarop wij uitkijken. Van tijd tot tijd kon je hoge vlammen zien opschieten. Het vuur leek vooral achter de heuvels te branden, maar in de loop van de middag kwam het er af en toe overheen. En toen we met een loodgieter naar het achterhuis liepen bleek de vloer er bezaaid met zwartgeblakerde resten van planten die wel vaker onze kant op waaien. Zie de tweede foto.
De bovenste foto is slecht en in de maximale telestand genomen. Je kunt vuur zien dat niet zo heel ver weg bleef van de wijk Villa Maquiné, op minder dan een kilometer van waar wij wonen.
Op de hellingen rondom Mariana was de laatste week vrijwel dagelijks ergens vuur te zien; op een avond leken er twee paden op de hellingen beide met vuur omzoomd. Gelukkig schijnt daar niemand te wonen, maar het wemelt er vast van de dieren.
Ook vandaag zag het ernaar uit dat het vuur de bebouwing niet zal bereiken, maar als ik in Villa Maquiné zou wonen (ik heb er ooit naar een huis gekeken), zou ik niet gerust gaan slapen.
Niet alleen Mariana, maar vrijwel heel Brazilië smacht naar water. Vanochtend liet het TV-journaal beelden zien van branden in allerlei regio’s. Maar de weersverwachting voor de komende week toont minimale regenkansen en middagtemperaturen tot 37 graden. Wat zeggen we dan ook alweer? Maak je borst maar nat. Daar is dan wel water voor nodig.
Tagarchief: Mariana
September: de goudgele bloemenpracht van de ipê
Het was in 1997, tijdens mijn tweede bezoek aan Brazilië. Ik reisde per bus door de deelstaat Minas Gerais, waar ik nu woon. Plotseling werd mijn aandacht getrokken door een boom die in volle bloei stond, maar waaraan geen blad was te bekennen. Ik leerde dat het één van de soorten van de ipê was, een boom die in het Midden- en Zuid-Amerikaanse regenwoud voorkomt, maar ook in gecultiveerde omgevingen is te vinden.
Eerst zag ik er één met witte bloemen, naderhand kwam ik er ook tegen met roze, lavendelkleurige en rode bloemen. Van al die variëteiten zijn in het landschap het moeilijkst te missen de ipê’s die opvallen door hun goudgele kleurenpracht. De ipê’s dragen wel blad, maar ze laten dat vallen vlak voordat ze in bloei raken.
Rondom begin september lijken al die gele ipê’s vrijwel tegelijk tot leven te komen. Je vindt ze hier in mijn woonplaats Mariana en in het naburige Ouro Preto, maar het best bleken ze te bewonderen tijdens een recente reis naar Tiradentes (waar ik eerder al eens over schreef, zie hier). Soms zie je een boom waar de bloemen verspreid of in kleinere trossen aan hangen. Maar het mooist en indrukwekkendst zijn de ipê’s waarvan de kruinen bijna lijken te bezwijken onder de dichte bloemendekens waarmee ze zijn bedekt. Soms zie je een paar van die bomen verspreid in het landschap, soms duiken ze overal langs de weg op, kleinere exemplaren dicht langs de weg, grotere op enige afstand. In het centrum van Tiradentes staat een tamelijk grote, die een deel van zijn bloemenpracht boven de straat laat hangen en die dan ook veel wordt gefotografeerd. Elders trof ik twee kleine exemplaren aan voor een van de mooie historische huisjes waar Tiradentes vol mee staat.
De ipê (officiële naam: Tabebuia, behorend tot de familie van de Bignoniaceae) was van oudsher populair bij inheemse volkeren vanwege de weerstand van het hout, dat onder andere tegen water en vuur bestand is, en vanwege medicinale kwaliteiten. Men zegt dat stoffen van de ipê een genezende werking kunnen hebben op bijvoorbeeld leukemie, allergieën, diabetes, dysenterie en malaria. Het zal in verband met die kwaliteiten zijn dat de ipê in zijn voortbestaan werd bedreigd; nu zijn er programma’s voor een verantwoorde ipêcultuur.
Een beetje levend begraven
Mariana, het historische stadje waar ik nu meer dan vijf jaar woon, is een kleine en, op zijn historische waarde na, onbeduidende plaats. Marianenses, zoals de bewoners in het Braziliaans heten, vinden wel dat met name het toerisme moet groeien, maar ze vinden ook dat het de verantwoordelijkheid van anderen is. De gemeente, met name; zelf lijken ze er geen poot voor uit te willen steken.
Meer en meer krijg ik de indruk dat ik me hier een beetje levend begraven heb. De leveranciers laten het keer op keer afweten. Aan de straatkant heeft mijn huis een deur die met een druk op de knop vanuit de intercom in de keuken was te openen, of met een schakelaar in de muur naast de deur. Omdat de intercom niet meer nieuw was en we een extra telefoon-met-drukknop wilden, nodigden we een elektricien uit. Hij installeerde een nieuwe intercom, maar toen hij op vrijdag vertrok, deed het slot het niet meer. Zaterdagochtend zou hij terugkomen, maar hij kwam niet. De week daarop zou hij terugkomen, maar hij kwam niet. Het heeft meer dan een maand geduurd voordat hij zich weer vertoonde. Na enige tijd werkte het slot weer niet en de intercom deed het ook niet altijd. Andere elektricien gebeld. Tijd gewacht. De intercom bleek van binnen door mieren te zijn opgegeten. En de reparateur constateerde dat het slot in de deur was overleden. Het ging zijn mogelijkheden te boven, zodat we maar naar een specialist moesten gaan.
Twee monteurs over de vloer die een nieuwe intercom installeerden en terug zouden komen om een afdichting te plaatsen, ook tegen de mieren. We vroegen wie het slot zou kunnen vervangen. Na enkele blikken over en weer lieten ze weten dat ze er zelf voor konden zorgen, als we het maar niet aan de baas lieten weten. Maak maar een offerte, zeiden we.
Ze vetrokken en kwamen niet terug. Daniele vond een andere leverancier die net het slot in bestelling had dat we nodig hebben. Zou deze week komen. Gisteren stonden die twee monteurs weer op de stoep, maar ik moest zeggen: jongens, dat duurde te lang, we hebben al een afspraak met een ander. Belt die ander: ik heb wel een slot gekregen, maar niet het goede. Kan wel volgend jaar worden. Op Mercadolivre, de Braziliaanse Marktplaats, barst het van de sloten. Maar telkens krijg ik de indruk dat leveranciers hier het bestellen uitstellen tot ze een goedkope aanbieding tegenkomen of meer klanten voor hetzelfde product hebben. Bestel ik het slot elders zonder overleg met degene die het moet monteren, dan loop ik kans dat mijn aankoop wordt afgekeurd.
Mijn broodbakmachine gaf een tijd geleden de geest. Ik stuurde de fabrikant per e-mail een gedetailleerde beschrijving van het defecte onderdeel, nauwkeuriger kon het niet. Eerst kwam er helemaal geen antwoord, na enkele weken een e-mail: voor het beoordelen hebben we een preciezere beschrijving nodig. Via internet vonden we een reparateur in een stadje op 70km van Mariana. Telefonisch contact. Eerst snapten ze niet wat Daniele bedoelde met panificadora, de naam die de fabrikant zelf gebruikt. Toen ze erachter waren om welk apparaat het ging, begrepen ze niet welk onderdeel we nodig hadden. Ik bood aan een e-mail te sturen met een foto van het onderdeel. Goed idee, vonden ze. Ik kreeg een e-mailadres dat niet bleek te kloppen. Opnieuw gebeld, ja, dat e-mailadres gebruikten ze zelf ook, dus het moest kloppen. Allerlei variaties geprobeerd, met hoofd- en kleine letters, een punt in de naam, en ten slotte lukte het. Telefonisch contact, het onderdeel zou worden besteld. De reparateur kwam regelmatig bij ons in de buurt en zou zelf langskomen. Na geruime tijd gebeld: o ja, het onderdeel is er, maandag ben ik in de buurt en kom ik langs, komt dat uit? Maandag thuis gebleven, maar geen reparateur gezien. Ik bak dus nu al maanden en maanden lang brood in de oven. Heel lekker, daar niet van. Maar het was wel gemakkelijk ’s avonds de panificadora, pardon: de broodmachine te kunnen inschakelen en de volgende ochtend wakker te worden met de geur van vers brood in mijn neus.
Moraal van dit verhaal: als je in Brasil gaat wonen, kies dan een grotere stad of ga in ieder geval op korte afstand van een grotere stad wonen. Anders begraaf je jezelf levend.