Een jaar of twee werkte ik bij de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Het was in de tijd dat computers in hoog tempo kantoren bevolkten. Ik was al zo aan een computer gewend dat ik niet goed meer zonder kon. Daarom was de tweede PC op de afdeling Voorlichting voor mij. En het duurde niet lang totdat ook al mijn collega’s naar hun eigen monitor staarden.
Ineens viel de stroom uit, en niet alleen op onze afdeling, maar minstens op de hele verdieping van het Bestuursgebouw. Er kwam iemand aangesneld om het euvel te verhelpen. Wat bleek? De stroom viel uit op het moment dat iemand een printer inschakelde. Een technicus legde me uit dat de stroomvoorziening in het gebouw nog niet was berekend op al die computers met hun ook van elektriciteit afhankelijke aanhang. En hij vertelde erbij dat de temperatuur in het gebouw duidelijk omhoog was gegaan doordat al die apparatuur warmte produceerde die niet vanzelf in het niets oploste.
Sedert die tijd – het was in de periode 1987-1989 – is onze afhankelijkheid van de elektriciteitsvoorziening alleen maar veel groter geworden. NRC Handelsblad geeft er een mooi en tegelijkertijd een beetje ontluisterend voorbeeld van.
Hier in Brasil gebeurt het zo regelmatig dat de stroom even of soms zelfs vele uren verstek laat gaan dat de meeste mensen er niet van opkijken. Lastig is het wel, maar je leert er hier mee leven. Een maand of anderhalf geleden viel net aan het begin van de avond de spanning helemaal weg. Toen ik uit het raam keek, leek het of heel Mariana zonder stroom zat. Dat bleek later ook inderdaad het geval. Hier en daar zag je lichten van een auto, op een enkele plek iets dat op kaarslicht leek, maar het was grotendeels pikkedonker. En anders dan we gewend zijn duurde het een uur of vier tot het licht weer even aanging, vervolgens opnieuw wegviel en na korte tijd min of meer definitief terugkwam.
De dag daarop bezocht ik de grootste elektrawinkel van Mariana, waar ik bij een vorig bezoek noodverlichting meende te hebben gezien. En inderdaad: er waren led-lampen in de aanbieding voor maar 20 reais per stuk. Ik kocht er meteen maar twee, één voor in de voorkamer, één voor achterin het huis. Er zit een accu in en je laat de lamp continu aan een stopcontact liggen. Dat kost weinig stroom, en als het licht eens uitvalt, schakelt de lamp zichzelf subiet in. Je kunt kiezen uit twee standen; in de laagste stand geeft hij toch nog behoorlijk veel licht en hij schijnt het uren te kunnen volhouden.
Na het installeren dacht ik: nu zul je zien dat de stroom niet meer uitvalt, zodat we niet kunnen meemaken of het werkt. Maar er zit een testknop op en je kunt natuurlijk zelf de steker even uit de contactdoos trekken. Allemaal niet nodig, want dezelfde dag viel ’s avonds heel even de spanning weg, zodat ik tot mijn genoegen kon vaststellen dat wij het in een volgend geval wel redden tot de zon weer opkomt.
En ik moet stiekem toegeven dat het soms wel eens even lekker is als er niets valt te internetten of op beeldscherm te lezen. Met die noodverlichting komt een gewoon papieren boek nog vrij goed tot zijn recht.