Twee bladzijden in mijn paspoort markeren een belangrijk moment in mijn leven. Op de ene bladzijde staat het Visto Permanente (voor kenners: VIPER), het visum dat mij permanent toegang geeft tot Brazilië en dat mij uitgerekend op 21 mei 2008, mijn 72ste verjaardag, werd toegekend. Op de bladzijde ernaast is onomstotelijk vastgelegd dat ik op 19 juni 2008 Brazilië als immigrant binnenkwam. Precies: dat is vandaag dus drie jaar geleden. Nog steeds geen greintje heimwee.

Binnenkort wordt mijn paspoort ongeldig. Daarom moet ik op korte termijn naar het consulaat-generaal in Rio de Janeiro om zo’n modern paspoort aan te vragen. Ik heb begrepen dat die nieuwe paspoorten geen pagina’s meer hebben voor visa, stempels en dergelijke. Ik zal zo nodig hemel en aarde bewegen om mijn oude paspoort terug te krijgen, hoeveel gaten het ook onbruikbaar zullen maken. En ik lever het niet in zonder het van kaft tot kaft te hebben gescand.