Hier in Mariana genieten we van wat nog niet in heel Brazilië de gewoonste zaak van de wereld is: waterleiding. Laatst probeerde ik uit een buitenkraan, dichtbij de plek waar de waterleiding mijn perceel binnenkomt, wat water te tappen. Tot mijn verrassing kwam er geen druppel uit de kraan. Kennelijk helemaal geen druk.
Gelukkig was er in huis wel water, dank zij het feit dat op de zolder van mijn huis en van de dependance drie watertanks staan van elk 500 liter. In het jaar dat ik in dit huis woon, is het me nog nooit overkomen dat we zonder water zaten, wel eens dat de druk wat lager was.
Ik had het wel al eens meegemaakt, in de kitchenete waar ik woonde toen ik hier een half jaar stage

liep als immigrant. Daar stonden boven in het gebouw ook twee tanks, werd me verteld, maar die waren te klein voor de waterbehoefte van een paar gezinnen en een alleenstaande; de huisbaas zei dat de gemeente het erbij liet zitten en dat er daardoor te weinig druk was. Eenmaal heb ik daar bijna een volle week met twee emmers naar een buitenkraan moeten lopen. Douchen deed ik als in Indonesië: mandiën met een maatbeker uit een emmer in de douche. Na vijf dagen was ik het zat en werd ik kwaad en daar zijn Brazilianen niet op ingesteld. De huisbaas werd zo klein als een muis en twee dagen later was er iemand bezig een extra pomp aan te sluiten. Toen was het leed geleden. Inmiddels had ik gehoord dat de omgeving nergens last van had, ook niet in veel hoger gelegen huizen.

Water uit de kraan is hier in de regel dus geen probleem. Maar het is verstandig dat water niet zomaar te drinken. In vrijwel elke Braziliaanse keuken kom je dan ook een waterfilter tegen. In afnemende mate zijn dat aardewerken filters, waar het water traag door een vela (letterlijk: kaars), een keramisch filter, sijpelt. In mijn vorige huis moest ik dat filter vaak met een borstel schoonboenen om de roodbruine aanslag eraf te krijgen. En eenmaal per jaar was het filter aan vervanging toe.
In mijn eigen huis hier heb ik naast zo’n filter een tweede tappunt aan de keukenkraan, verbonden met een aangebouwd filter. Dat is handig om even snel een halve liter water te filtreren. Er zit een filter in dat uit een soort staalwol lijkt te bestaan en dat een stuk sneller werkt dan de vela.

Hier maak ik de vela maar zelden schoon, want waar het water mijn perceel binnenkomt, ontmoet het meteen een filter van grote afmetingen, waar een soort piepschuimen elementen het water van de grootste verontreiniging ontdoen. Dat het geen luxe is, merkte ik toen ik, een maand of twee nadat ik hier mijn intrek had genomen, het filter opende (zie de foto boven). De filterelementen gingen schuil onder een dikke donkerbruine aanslag. Ook die elementen moeten om de zoveel maanden worden vervangen. Maar ze zorgen er wel voor dat de filters in de keuken nauwelijks nog iets te doen hebben.

Water is hier dus geen groot probleem. De inwoners van Mariana betalen er ook niet voor en dat

is te merken aan de enorme hoeveelheden water waarmee autowasserettes je auto onder handen nemen. Ik heb weleens gezegd: dat komt jullie nog duur te staan, want binnen afzienbare tijd gaat schoon water hier geld kosten. Maar dat willen de meeste Marianenses niet weten: water hebben we hier genoeg, zeggen ze. Dat het geen gegeven voor de eeuwigheid is hebben ze nog niet in de gaten.

Overigens lijken de filters een beetje op hun retour te zijn. Ik heb de indruk dat het chiquer wordt geacht plastic vaten met drinkwater te laten leveren door de man waar je ook een gasfles voor je fornuis bestelt. De planken die in de winkels vroeger vol stonden met de aardewerken filters (ook al in een plastic uitvoering, maar in hetzelfde model en met dezelfde kleur) worden meer en meer bewoond door plastic voetstukken met een kraantje waar zo’n plastic vat op kan rusten. Dat is dus al water waar je voor moet betalen. Een voorbode, zo zie ik het.

Op de foto’s: het filter waar het water mijn perceel binnenkomt met elementen die hun werk erop hebben zitten en een brandschoon element; een aardewerken filter en de kraan met aangebouwd filter in de keuken.